در جدول لیستوفر که برای هر پروژه ساختمان سازی به طور جداگانه مورد استفاده قرار می‌گیرد، اطلاعاتی اعم از موقعیت میلگرد، سایز، شکل و یا نحوه خم میلگرد و همچنین تعداد، وزن و طول میلگرد مشخص می‌شود. به وسیله جدول لیستوفر که به آن لیستوفر آرماتور نیز می‌گویند قادر خواهیم بود تا تعداد میلگردهای مورد نیاز ساختمان و همچنین سایز آن ها را تخمین بزنیم.
به همین علت یکی از اصلی ترین وظایف دفتر فنی در پروژه‌های عمرانی، تهیه جداول لیستوفر بشمار می‌رود. در مجموع میتوان اینگونه بیان نمود که لیستوفر میلگرد یا لیستوفر آرماتور هم راهنمایی جهت خرید میلگرد بوده و هم درک درستی از میزان مصالح مصرفی به پیمانکار می‌دهد.
لیستوفر آرماتور چیست؟
لیستوفر آرماتور حاوی جدولی از میله‌های تقویت‌کننده بوده که مشخصات آنها، شکل خم شدن با طرح، طول هر یک و وزن کل را نمایش می‌دهد. همچنین این جدول با نام Bar Bending Schedule (BBS) نیز شناخته می‌شود. با استفاده از این جدول، الزامات اندازه‌ها و طول‌های مختلف میله‌ها معین شده و در زمان ساخت مرتب و خم شوند. این جدول اطلاعاتی از موارد زیر را ارائه می‌دهد:
- اندازه مخصوص و نوع میلگردها
- وزن در واحد طول و وزن کل آرماتورها
- شکل خم شدن آرماتور با طرح مورد نظر آن
- طول هر میلگرد یا کل آنها در متراژ در حال اجرا
- تعداد مجموعه‌ها یا تعداد میلگردهای بکار رفته در هر مجموعه
هیدروفرمینگ و فرآیند تولید قطعه در آن
اهمیت لیستوفر آرماتور در چیست؟
برش و خم کردن میلگردهای فولادی در محل کار به وسیله کارگران صورت می‌گیرد. این متد از لحاظ فنی مناسب به نظر نمی‌رسد؛ در نتیجه توضیح روش کار مناسب به کارگران به وسیله طراحی گرافیکی نیز کار دشواری محسوب می‌شود.
در این شرایط احتمال برش و خم شدن اشتباه میلگردهای فولادی نیز وجود دارد. به وسیله لیستوفر آرماتور، توضیح روش درست برش و خمش میلگردها راحت‌تر خواهد شد؛ چرا که در این جدول شکل و طول برش میلگردها به طور دقیق معین شده است. یک ناظر قادر است به راحتی کارگرها را راهنمایی نماید و کارهای مورد نیاز را میتوان طبق الزامات و مشخصات طراحی سازه با کمک آنها انجام داد.
مهار دیوار با استفاده از میلگرد
کاربردهای لیستوفر آرماتور
همانطور که پیش تر اشاره نمودیم، لیستوفر میلگرد جدولی است که دربردارنده کاربردهای بیشماری می‌باشد. در ادامه به این به برخی از کاربردهای مهم آن خواهیم پرداخت:
اصلی‌ترین کاربرد لیستوفر میلگرد در مشخص نمودن مقدار کل فولاد مصرفی مورد نیاز جهت ساخت و ساز می‌باشد. به وسیله این جدول میتوان هزینه‌ای که برای خرید فولاد نیاز است را تا حدودی بدست آورد.
از دیگر کاربردهای این جدول کمک به تعیین طول برش و طول خم شدن آرماتورها بوده که به بهبود کیفیت ساخت و کاهش ضایعات فولادی کمک چشمگیری می‌نماید و در اخر سبب صرفه جویی در ساخت می‌شود. لیستوفر آرماتور امکان برش و خم شدن میلگردها را در کارخانه و انتقال به محل پروژه عمرانی را فراهم می‌نماید. در واقع این کار برای سرعت بخشیدن در فرآیند ساخت و کاهش هزینه آن می‌باشد. این جدول به مهندسین پروژه ساختمانی کمک می‌کند تا طول برش و خم شدن میلگردها را پیش از بتن ریزی تشخیص دهند.
مزایای استفاده از لیستوفر میلگرد
استفاده از لیستوفر آرماتور در طی یک پروژه عمرانی دارای مزایایی می‌باشد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
- اجرای سریعتر کار در محل پروژه به وسیله لیستوفر امکان پذیر بوده که هزینه و زمان ساخت را پایین می‌آورد.
- استفاده از این جدول ضایعات میلگردها در برش را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد.
- به بهبود کنترل کیفیت در محل پروژه عمرانی کمک می‌نماید.
- به مدیریت سرمایه و سهام پروژه کمک شایانی خواهد شد.
- این جدول به میزان استفاده از میلگردها رسیدگی نموده و سبب کاهش سرقت می‌شود.
- این لیستوفر به تهیه سریع صورتحساب کارهای مربوط به پروژه ساختمانی کمک می‌کند.
- توسط‌این جدول میتوان مقدار فولاد مورد نیاز برای کار را تخمین زد.
نحوه تهیه و استفاده از لیستوفر آرماتور چگونه خواهد بود؟
در تهیه و استفاده از لیستوفر میلگرد میبایست به سه نکته توجه نمود. موارد فنی، آنالیز پرت و اولویت اجرایی. با در نظر داشتن موارد گفته شده میبایست تصمیم گرفت که در چه شرایطی کدام بخش از لیستوفر در اختیار آرماتوربند قرار گیرد. در صورتی که به نکات اشاره شده توجه نشود و لیستوفر در اختیار آرماتوربند قرار گیرد، به شدت احتمال پرت شدن آرماتورها بالا می‌رود و در نهایت اتلاف هزینه و وقت را در پی خواهیم داشت. تهیه لیستوفر کامل سازه میبایست با در نظر داشتن نقشه و موارد فنی نظیر طول خم، همپوشانی، کاور، سایز و نوع میلگرد باشد.
البته باید به این نکته توجه داشت که اولویت بندی تهیه لیستوفر مربوط به سازه‌های مختلف در پروژه، با توجه به برنامه زمان بندی و تعیین شیوه اجرای فعالیت‌های پروژه به وسیله واحد دفتر فنی صورت می‌گیرد؛ بدان معنا که تقدم و تاخر فعالیت‌های مربوط به پروژه مشخص می‌کند لیستوفر چه سازه‌ای باید نسبت به بقیه زودتر تهیه شود تا جهت تامین، خم، برش آرماتور و در نهایت اجرای آن، اقدامات مورد نیاز انجام شود.
نرم افزارهای مورد استفاده برای تهیه لیستوفر آرماتور
متداول‌ترین نرم افزار مورد استفاده در زمینه تهیه لیستوفر میلگرد، نرم افزار Excel بوده مه در این بین نرم‌افزارهای اتوکد و مترورپلاس نیز بسیار کاربردی هستند. در این زمینه، مترورپلاس یک نرم افزار فوق‌العاده و ساده جهت تولید جداول لیستوفر آرماتور در نرم افزار اکسل است. با استفاده از این نرم افزار میتوان شکل آرماتور مورد نظر را از بین شکل‌های از پیش تعریف شده انتخاب و پوز، تعداد، قطر و طول اضلاع مختلف آرماتور را وارد نمود.
سپس اطلاعات مربوط به پوز همراه با شکل آرماتور به صورت خودکار به جدول اکسل اضافه می‌شود. همچنین میتوان به وسیله اکسل و اتوکد نیز نسبت به تهیه لیستوفر اقدام نمود. همچنین، آنالیز پرت برای مشخص کردن ترتیب برش آرماتورها به نحوی که کمترین پرت را داشته باشد، نیز حائز اهمیت است. جهت آنالیز پرت میتوان از قابلیت filter در نرم افزار Excel کمک گرفت‌که در این زمینه بسیار راهگشا خواهد بود.
سخن پایانی
همانطور که در این مقاله اشاره نمودیم، لیستوفر به تخمین اطلاعات مورد نیاز جهت تهیه میلگرد و استفاده از آن در سازه کمک شایانی می‌کند. در حوزه ساختمان سازی پیش از شروع به ساخت و ساز به برنامه ریزی کامل و برآورد دقیق مصالح ساختمانی نیازمند خواهیم بود تا به نتیجه دلخواه دست یابیم. در نتیجه لیستوفر فهرستی از میلگردهای مورد نیاز برای هر یک از اعضای بتن مسلح را مشخص می‌نماید و به صورت جدولی خلاصه شده ارائه می دهد.
